1 - نکاح :
عقدی است که بر هر یک از زوجین حق استماع از دیگری را به وجه مشروع می دهد.
<
2 – خواستگاری :
الف - هر زنی را که خالی از موانع نکاح باشد می توان خواستگاری نمود.
ب - دختری که به سن بلوغ نرسیده است – ولی او می تواند در صورت مصلحت مولی علیه برای او عقد ازدواج ببندد
ج - زنی که در عده رجعیه باشد – با کنایه مجاز به خواستگاری ولی به تصریح ممنوع است
3 - نامزدی :
الف - نامزدی یا وعده ازدواج قراردادی است که بین دو نفر به منظور ازدواج در آینده بسته می شود «قراردادی که در تهران می نویسند»
ب - هر یک از زن و مرد مادام که عقد نکاح جاری نشده می تواند از وصلت امتناع بورزد نامه بدهد –
ج - ارتباط جنسی ایجاد علقه زوجیت نمی کند
4 - شرایط نکاح
الف - اختلاف جنس - تغییر جنسیت
ب - + :
طبق ماده 1062 نکاح واقع می شود به ایجاب و قبول به الفاظی که صریحاً دلالت به قصد ازدواج نماید.
اگر به قصد ازدواج دختر و پسر با هم فرار کنند بعداً پسر منصرف شود حاضر به عقد نکاح نشود عقد واقع نمی شود.
ج
- اشتباه در هویت جسمی «ماده 1067ق م تعیین زن و شوهر به نحوی که برای هیچ
یک از طرفین در شخص طرف دیگر شبهه نباشد شرط صحت نکاح است»
د - اشتباه
در اوصاف «تدلیس در نکاح» «ماده 1128 ق م طرفین نکاح در وصف طرف دیگر
اشتباه کند + خاص – باکره «ثبیه» بودن – مرد مجرد باشد . اگر شخص
محکومیت کیفری داشته باشد کتمان کند از موارد فسخ نیست یا بیماری کلیه
داشته اعلام نکند از موارد فسخ نیست – یا قبل از ازدواج خیلی خوش اخلاق
بوده بعداً برگشته است.
ذ - اکراه – ماده 1070 ق م – رضای زوجین شرط
نفوذ عقد است و هرگاه مکره بعد از زوال کره عقد را اجازه کند نافذ است مگر
اینکه اکراه به درجه ای بوده که عاقله فاقد قصد باشد» ازدواجی که در
دادسرا انجام شود
ط - اهلیت ماده 1041 ق.م – نکاح قبل از بلوغ ممنوع
است – تبصره با اجازه ولی – بشرط رعایت مصلحت – اگر برای رفع اختلاف با هم
ازدواج کنند و اختلافات هم حل نشود دختر می تواند اعلام کند به مصلحت بنده
نیست تقاضای + نکاح کند.
5 - ولایت در نکاح
الف - مخصوص پدر و جد پدری است ماده 1043
ب - دختر باید باکره باشد هرچند بالغ باشد
ج - اگر بلادلیل مخالفت کند – دادگاه خانواده – مجوز نکاح
د - اگر پدر و جد پدری در محل حاضر نباشد – از دادگاه خانواده درخواست مجوز نکاح می گردد.
6 - نکاح سفیه – بدون اذن ولی یا قیمش غیر نافذ است چون آثار مالی دارد ماده 1064 «عاقد باید عاقل و بالغ و مختار باشد.»
7
- نکاح مجنون هم باطل است ولی استثنائا ماده 88 ق امور حسبی «در صورتی که
پزشک ازدواج مجنون را لازم بداند قیم با اجازه دادستان می تواند برای
مجنون ازدواج نماید و هرگاه طلاق زوجه مجنون لازم باشد به پیشنهاد دادستان
و تصویب دادگاه قیم طلاق می دهد.»
8 - اجازه دولت برای ازدواج با بیگانگان ماده 1060 ق .م
9 - موانع نکاح
الف - شوهر داشتن ماده 1050 :
اگر با علم باشد حرام موبد می شود.
اگر با علم نباشد عقد باطل است حرام موبد نمی شود
ب - زنا با زن شوهر دار ماده 1054 ق.م
ج - زن در عده باشد (مدت چهار ماه 56 روز است 1154 ق.م 0 عده طلاق سه طهر است پاک شدن»
د - محارم سببی و نسبی
ذ - سه طلاقه بودن – ماده 1057 ق.م – محلل «پس از وقوع نزدیکی»
ر - کفر منع نکاح زن مسلمان با مرد نامسلمان 1059 ق.م
ز - لعان «شوهر به زن نسبت زنا دهد یا فرزندی که به دنیا اورده از خود نفی می کند
ط - احرام
10 – آثار نکاح :
الف - روابط زوجیت (1102) حق قَسْم هر چهار شب یک شب در اختیار باشد. دبر – قبل
ب
- حسن معاشرت (1103) رفتارهای مثبت و منفی روانشناسی – سورء نساء 34 – اگر
اطاعت نکردند- موعظه کنید- از خوابگاه دوری کنید – سپس آنها را بزنید –
داور بگیرند. معذالک طبق حدیث نبوی ضرب نباید دیه آور باشد.
ج - معاضدت (1104) بردن بچه به مدرسه – روز جمعه خانه را تمیز بکنند و نباید از همدیگر بابت این کارها پول طلب کنند.
د - ریاست شوهر بر خانواده (1105) آیه 34 سوره نساء
11- تعیین مسکن
الف - زن مکلف است در منزل شوهر سکونت کند.
ب - اختیار تعیین منزل به زن داده شود.
ج - خوف مالی بدنی یا شرافتی باشد زن بترسد با وی لواط بشود ، شکنجه کند.
12 - شغل زن
الف - قبل از ازدواج مرد قبول کند
ب
- بعد از ازدواج در صورتی که منافی با مصالح و حیثیت خانوادگی باشد مانند
اینکه مرد فرمانده ژاندارمری منطقه آستارا باشد، زن آرایشگری می کند – اگر
بعد از تحصیل و شغل دولتی بگیرد منافی با مصالح و حیثیت اجتماعی نیست.
13 - تمکین (اطاعت)
الف
- خاص : روابط جنسی ماده 1108 ق.م مانع شود ناشزه است مستحق نفقه نیست
مرد هر وقت خواست می تواند اقدام کند البته «قید بدون مشروع» مسئله را
محدود کرده است.
ب - عام در حد متعارف باید باشد نباید شوهر مانع تلفن
کردن خانم به دوشش باشد یا مانع مکاتبات باشد – یا خانه مادرش و خویشان
نرود.
ج – ضمانت اجرا : بدلیل اینکه زن از شوهر تمکین نکند ناشزه محسوب می شود از دریافت نفقه محروم می شود.
14-
نفقه ماده 1106 در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است نفقه عبارت از همه
نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن البسه، غذا، اثاث منزل
و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت غارت یا احتیاج به واسطه
نقصان یا مرض.
الف – ضمانت اجرای کیفری ماده 642 قانون مجازات اسلامی
ب
– ضمانت اجرای مدنی علاوه بر اینکه مرد مکلف به پرداخت نفقه است در صورت
عدم پرداخت طبق ماده 1129 قانون مدنی زن می تواند بعلت عدم پرداخت نفقه یا
عجز شوهر از پرداخت نفقه درخواست طلاق کند.
15 - استقلال مالی زن –
ماده 1118 ق.م جهیزیه. زن می تواند برای کارهایی که در منزل شوهر به امر
او انجام می دهد از او مطالبه حق الزحمه نماید (تبصره 6 قانون اصلاح
مقررات مربوط به طلاق مصوب 1371 ماده 336 ق.م.
16 – فسخ نکاح از سوی زن :
الف
- عنن (ناتوانی جنسی شوهر) به شرط اینکه بعد از گذشتن مدت یکسال از تاریخ
رجوع به حاکم رفع نمی شد – ادعا می شود دختر باکره است – اگر ضعیف باشد از
موارد عنن نیست.
ب - حضاء : اخته بودن مرد
ج - مقطوع بودن آلت تناسلی
د - جنون (قبل و حین ازدواج و حتی بعد از ازدواج ماده 1125 ق.م)
17 - فسخ نکاح از سوی مرد
الف - قَرْن استخوان زائدی است در آلت تناسلی که مانع نزدیکی می گردد.
ب - جذام (خوره)
ج - برص (پیسی آن سفیدی است که ظاهر می شود روی بدن)
د - افضاء (یکی شدن دو مجرای بول و حیض) طبق ماده 1126 از طرفین اطلاع داشته باشند موجب حق فسخ نیست.
ذ - زمین گیری
ر - نابینائی از هر دو چشم
ز - جنون
ط - قید صفت خاص و فقد آن در طرف موجب حق فسخ است 1128
ظ - امراض مقاربتی در مرد وجب فسخ نیست ولی زن از تمکین می تواند خودداری کند و مانع حق نفقه نخواهد بود ماده 1127
ع - فوریت اعمال حق فسخ ماده 1131
غ - در فسخ رعایت ترتیبات که برای طلاق مقرر است شرط نیست ماده 1132
18 - مواردی که موجب فسخ نکاح نمی شود
الف - لکنت زبان
ب - لال بودن
ج - تشنج اعضا
د - لنگ باشد
ذ - شنوایی ضعیف باشد
ط - دهان بوی بد دهد
ظ - خانم سینه نداشته نباشد
ع - زوجه فاقد رحم باشد
غ - انگشتانش کوچک باشد
ل - خانم ریش داشته باشد
م - کچل باشد اگر کلاه گیس بگذارد فریب است
ن - بدنش سوخته باشد
19 - موارد زوال حق فسخ :
الف – عیوب زن موجب حق فسخ است که در زمان عقد وجود داشته باشد ماده 1125
ب – عالم بودن به عیب
ج – جنون و عنن در هر زمان موجب حق فسخ است.
20 - مهر یا صداق مالی است که زن بر اثر ازدواج مالک آن می گردد مرد ملزم به دادن آن به زن می شود.
21 - مهر المسمی : هرگاه مهر در عقد نکاح تعیین شده باشد آنرا مهر المسمی گویند.
22 - شرایط مهر المسمی :
الف - مهر باید مالیت داشته باشد
ب - مهر باید قابل تملک به وسیله زن باشد – موقوفات یا جاده را نمی توان مهر زن قرار داد
ج - مالی که مهر قرار داده شد باید ملک شوهر باشد – ملک غیر نباشد.
د - هرگاه مهر عین معین باشد در زمان عقد موجود باشد.
ذ - مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آنها بشود معلوم باشد – نباید مجهول باشد
ط - مهر باید منفعت عقلائی مشروع داشته باشد – مواد مخدر
ظ - شوهر باید قدرت بر تسلیم مهر را داشته باشد.
23 - مهر المثل :
مهری
است بموجب قرار داد تعیین نشده بلکه برحسب عرف و عادت و با توجه به وضع زن
از لحاظ زیبائی – سن – تحصیلات موقعیت خانوادگی ماده 1091 ق.م)
24– موارد استحقاق :
الف - هرگاه مهر در عقد تعیین نشده باشد قبل از تراضی بر مهر معین بین زوجین نزدیکی واقع شود
ب - هرگاه عدم مهر در عقد شرط شده باشد و قبل از تراضی زوجین بر مهر نزدیکی واقع شود.
ج - هرگاه توافق طرفین درباره مهر المسمی به جهتی باطل باشد چنانکه مال تعیین شده مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد.
انحلال نکاح به 1 – طلاق 2 - فسخ 3 - بذل مدت می باشد ماده 1120 قانون مدنی
25 – طلاق از سوی مرد
مرد
می تواند هر وقت بخواهد زن خود را طلاق دهد م 1133 ماده واحده مصوب 1367
پرداخت اجرت المثل، نفقه، مهریه اگر طلاق از سوی مرد باشد دادگاه مکلف
است به صورت یکجا در خصوص اجرت المثل ، نفقه، و مهریه حکم بدهد. البته مرد
می تواند دادخواست اعسار بدهد.
26– طلاق از سوی زن
الف - زن در موارد خاصی برابر مواد 1029(غایب مفقود الاثر)
ب - ماده 1129 عجز از نفقه
ج - ماده 1130 عسر و حرج می تواند درخواست طلاق کند.
ماده واحده ق الحاق یک تبصره به ماده 1130 ق.م مصوب 29/4/81
27
- تعریف عسر و حرج :عبارت است از بوجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را
برای زوجه با مشقّت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد و مواد ذیل از مصادیق
عسر و حرج می باشد.
الف - ترک زندگی حداقل شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در مدت یکسال
ب – اعتیاد زوج به مواد مخدر یا مشروبات
ج – محکومیت قطعی به حبس پنج سال یا بیشتر
د – ضرب و شتم یا هرگونه رفتار مستمر زوج
ذ – ابتلاء به بیماری صعب العلاج روانی یا ساری…
28 - طلاق توافقی (صدور گواهی عدم امکان بر سازش)
زوجین با شرایط خاصی می توانند به طلاق توافق کنند م 1145 – 1146 (طلاق خلع و مبارات)
29 – انواع طلاق :
30- طلاق بائن :مرد حق رجوع ندارد (مواد 1144 و 1145)
31 - طلاق رجعی : ماده 1148
32-
طلاق قبل از نزدیکی باشد ، طلاق خلع (کراهت زن از مرد) و مبارات (کراهتی
طرفین از یکدیگر عوض نباید بیش از مهر باشد م 1147) تا زمانیکه زن به عوض
مراجعه نکرده باشد ، سومین طلاق بعد از سه وصلت متوالی.
33– در ازدواج منقطع طلاق نداریم بذل مدت است.
34 - عده طلاق ماده 1150 :
الف - سه طهر در صورت عادت ماهیانه – در صورت عدم عادت 3 ماهه ماده 1151
ب - در نکاح منقطع دو طهر یا دو ماه ماده 1152
ج - در زن حامله تا وضع حمل ماده 1153
د - عده وفات 4 ماه و ده روز – در صورت حامله بودن اگر از چهار ماه ده روز بیشتر باشد با وضع وگرنه همان عده وفات است.
